بایگانی ماه دی, ۱۳۹۷

پنجاه‌ودومین جلسه کمیته شفافیت و شهر هوشمند، شنبه ۹۷/۹/۲۴ به ریاست دکتر بهاره آروین و با حضور دکتر زهرا بهروزآذر، رئیس مرکز آمار و رصد شهرداری تهران برگزار شد.

در بخش ابتدایی جلسه، پیش‌نویس سند «سیاست داده باز در شهرداری تهران» با حضور تدوین‌کنندگان سند و کارشناسان کمیته شفافیت مورد بررسی قرار گرفت. سیاست داده باز در شهرداری تهران بستر لازم را برای ایجاد دسترسی عمومی به پایگاه‌های اطلاعاتی دراختیار شهرداری تهران در چارچوب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات فراهم می‌کند.

بنابر توضیحات خانم بهروزآذر، پیش از تهیه نسخه نهایی سند و انتشار عمومی آن، پیش‌نویس آن دراختیار تمامی ذی‌نفعان قرار گرفته و نظرات کارشناسی آن‌ها دریافت خواهد شد. ازآنجاکه تحقق داده باز در شهرداری تهران، هم از حیث برقراری شفافیت اطلاعاتی و هم از حیث نقش آن در تصمیم‌گیری داده‌محور و حرکت به‌سمت شهر هوشمند، در حیطه فعالیت‌های کمیته شفافیت و شهر هوشمند قرار می‌گیرد، این کمیته، پیش‌نویس سند را بررسی و نظرات کارشناسی خود را اعلام کرد.

موضوع اصلی که در رابطه با این سند مورد تاکید کارشناسان کمیته قرار گرفت عدم جامعیت سند در تفکیک انواع مختلف پایگاه‌های داده‌ای دراختیار شهرداری و پروتکل ایجاد دسترسی عمومی به این پایگاه‌های اطلاعاتی بود.

به نظر می‌رسد پایگاه‌های داده‌ای دراختیار شهرداری تهران را با توجه به مالک داده و مصرف‌کننده داده می‌توان در انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد. برای مثال بر مبنای مالکیت داده‌ها، دسته‌ای از داده‌ها هستند است که مالک آن‌ها شهرداری تهران است مانند اطلاعات مربوط به درآمدها و هزینه‌های شهرداری تهران و واحدهای تابعه درحالی‌که مالک دسته‌‌ای دیگر از داده‌ها لزوما شهرداری تهران نیست اما حوزه‌های ماموریتی شهرداری تهران و فرآیندهای انجام کار در این سازمان به گونه‌ای است که این داده‌ها در مجموعه شهرداری تهران تولید و ذخیره‌سازی می‌شود مانند اطلاعات مربوط به پروانه‌های ساخت‌وساز. در مورد مصرف‌کننده داده نیز تفکیک مشابهی میان شهروندان به عنوان مصرف‌کننده داده و کسب‌وکارها به عنوان مصرف‌کننده داده وجود دارد. برای مثال تمامی اطلاعاتی که انتشار آن‌ها با هدف ایجاد شفافیت و فعال کردن نظارت همگانی جهت جلوگیری از فساد صورت می‌گیرد از جمله اطلاعات مربوط به قراردادها و اطلاعات مربوط به سوابق مدیران شهرداری اطلاعاتی است که می‌توانند مستقیما توسط شهروندان مورد استفاده قرار گیرند اما دسته‌ای دیگر از داده‌ها که معمولا در قالب طراحی و انتشار API صورت می‌گیرند، چندان برای شهروندان معمولی قابل بهره‌برداری نیستند و غالبا توسط کسب‌وکارها برای ارایه خدمات در قالب اپلیکیشن‌های مختلف، به کار گرفته می‌شوند مانند اطلاعات مربوط به حوزه حمل‌ونقل عمومی برای طراحی اپلیکیشن‌های مسیریاب.

بنابر تفکیک‌های پیش‌گفته بر مبنای مالک و مصرف‌کننده داده ماتریس چهارگانه‌ای از انواع مختلف پایگاه‌های داده‌ای شکل می‌گیرد که هر دسته داده در آن نیازمند سیاست‌گذاری خاص خود برای برقراری دسترسی عمومی است. بنابر ارزیابی کارشناسان کمیته، سند فعلی تنها ایجاد دسترسی عمومی به بخشی از اطلاعات را که در مالکیت شهرداری تهران است و احتمالا مورد استفاده غیرتجاری دارد و باید به‌صورت رایگان دراختیار عموم قرار بگیرد مورد توجه قرار داده است. پیشنهاد کمیته شفافیت آن بود که اسناد دیگری نیز به تفکیک انواع پایگاه‌های اطلاعاتی تهیه و از مجموعه این اسناد یک سند سیاستی جامع تدوین شود.

در ادامه جلسه به‌طورخاص امکان‌ها و راهکارهای تحقق داده باز در مورد داده‌های حوزه حمل‌ونقل و ترافیک مورد بررسی قرار گرفت. بنابر توضیحات خانم بهروزآذر، طراحی و انتشار API دریافت اطلاعات پایگاه‌های داده‌ای شهرداری تهران از طریق وبسایت api.tehran.ir آغاز شده است و به‌زودی API دریافت اطلاعات مربوط به حوزه حمل‌ونقل عمومی مثل موقعیت مکانی اتوبوس‌های شهری و قطارهای مترو نیز از طریق همین وبسایت منتشر خواهد شد که بر مبنای آن، امکان توسعه اپلیکیشن‌های مسیریابی را فراهم خواهد آمد که شهروندان بتوانند با تخمین مدت‌زمان لازم برای تردد با وسایل حمل‌ونقل عمومی و مقایسه آن با زمان لازم برای تردد با وسیله شخصی، شیوه تردد بهینه را انتخاب کنند.

به‌منظور پیگیری جدی‌تر داده باز در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک مقرر شد تا کارگروهی در کمیته شفافیت در تعامل با معاونت سرویس‌های شهروندی در سازمان فاوا که پیگیر سامان‌دهی به داده‌های حوزه حمل‌ونقل و ترافیک است ظرف مدت یک‌ماه زمان‌بندی تحقق این امر را مشخص و گزارشی نیز از مراحل مختلف انجام آن به کمیته ارائه دهد.