در دفاع از حق مردم بر شهر، در دفاع از حذف رانت

?هدف اصلی طرح جدید ترافیک در تهران، حذف رانتی است که عده‌ای محدود در سی‌وچند سال گذشته برای ورود انحصاری با خودروی شخصی به مناطق مرکزی شهر در اختیار داشته‌اند، سهمیه‌های متعددی که در طول این سال‌ها بر تعداد و انواع‌شان افزوده شده و در عمل بدون هیچ ضابطه و قاعده شفاف و مشخصی در اختیار عده‌ای محدود قرار می‌گرفته است. درواقع، در وضعیت فعلی طرح ترافیک، ورود با خودروی شخصی به محدوده طرح ترافیک برای عموم شهروندان ممنوع است مگر کسانی‌که به دلایلی مجوز ورود به محدوده طرح را در قبال پرداخت مبلغ اندکی دارا هستند. شهروندان عادی درصورتی‌که ورود با خوردروی شخصی به محدوده طرح ترافیک برایشان ضرورت داشته باشد می‌توانند مجوزهای روزانه ورود به طرح را به مبلغ ۴۰هزار تومان خریداری کنند، این هزینه به حدی است که تعداد کمی از شهروندان از این مجوزها استفاده می‌کنند و بنابر داده‌های موجود در معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، از سهمیه ۲۰‌هزار مجوز روزانه، به طور متوسط روزانه حدود ۱۸ هزار مجوز خریداری می‌شود و ۲هزار مجوز باقیمانده از سهمیه مجوزهای روزانه خریداری ندارد.
?رانت بالای وضعیت فعلی اجرای محدوده طرح ترافیک وقتی آشکار می‌شود که بدانیم عده محدودی که برای ورود به محدوده طرح ترافیک دارای مجوز هستند، بنابر نرخ سال‌های گذشته، به طور متوسط برای هر روز صرفا حدود ۴هزار تومان پرداخت می‌کنند، یعنی یک دهم هزینه‌ای که یک شهروند معمولی برای خرید مجوز روزانه طرح ترافیک مجبور به پرداخت آن است. این درحالی است که دارندگان سهمیه اغلب از قشر برخوردار جامعه هستند که به واسطه شغل‌ و مقام و سمت‌شان از چنین سهمیه و مجوزی برخوردار شده‌اند و درعین‌حال کمترین هزینه را برای ایجاد ترافیک و آلودگی در محدوده مرکزی شهر می‌پردازند. واقعا کدام منطق جز رانت حاصل از قدرت می‌تواند توجیه‌گر وضعیتی باشد که شهروند معمولی روزانه ۴۰ هزار تومان برای ورود به محدوده طرح ترافیک بپردازد و وزیر و وکیل مملکت یک دهم این مقدار پرداخت کنند؟ طرح ترافیک جدید درصدد است با یکسان‌سازی میزان پرداخت برای همه، به چنین رانت و بی‌عدالتی آشکاری پایان دهد و زین‌پس دست‌کم وزیر و وکیل مملکت هم بابت ترافیک و آلودگی‌ای که در محدوده‌های مرکزی شهر ایجاد می‌کنند، به همان اندازه شهروندان عادی هزینه پرداخت کنند نه یک دهم آن‌ها.
?مسئولیت شهروندی ایجاب می‌کند هریک از شهروندان درحد وسع خود، در جهت تحقق این هدف ارزشمند طرح جدید ترافیک تلاش کند. طرح جدید حتما اشکالاتی دارد که باید با بررسی کارشناسی و تخصصی، برای آن‌ها چاره‌اندیشی شود. معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران باید نسخه مکتوبی از طرح و میزان و نحوه پرداخت پیشنهادی را همراه با تمام جزئیات منتشر کند و در اختیار رسانه‌ها قرار دهد تا در دسترس عموم شهروندان قرار گیرد. تنها در این صورت است که ‌می‌توان از خرد جمعی همه شهروندان برای دست‌یابی به هدف ارزشمند این طرح و اجرای کم‌نقص آن در عمل استفاده کرد. به معجزه صداقت، انصاف و بی‌طرفی علمی ایمان داشته باشیم و بگذاریم متخصصان و کارشناسان در هر سطح و جایگاهی که هستند، با دسترسی کامل به جزئیات طرح، در مورد تصمیماتی که بر زندگی و عبور و مرور روزمره همه شهروندان اثرگذار است، اظهارنظر کنند و با ارایه، انتشار و انتقال نظرات‌شان به مدیریت شهری، در فرآیند اتخاذ تصمیمات مهم در شهر مفید و موثر باشند.
?کوتاه آن‌که برای سالیان دراز، برخی خیابان‌های این شهر به صورت انحصاری در اختیار خوردروهای عده‌ای محدود بوده است، تیم جدید مدیریت شهری جسارت به خرج داده است و درصدد تغییر وضعیتی برآمده است که تنها پشتوانه‌اش سابقه طولانی اجرایش برای سالیان متمادی بوده است. تیم جدید مدیریت شهری به اعاده حق عمومی و نقض‌ناپذیر همه شهروندان تهرانی بر خیابان‌های این شهر برخاسته است و طبیعی است که در این مسیر با مقاومت جدی همه آن عده محدود اما صاحب نفوذ و پست و مقامی مواجه شود که برای سال‌ها با کمترین هزینه از رانت و مجوزی انحصاری برای ورود به خیابان‌های محدوده مرکزی شهر برخوردار بوده‌اند. بر هر شهروند منصف و متعهدی است که به اندازه وسع خود، در جهت پیشبرد هدف ارشمند طرح جدید ترافیک که حذف رانت است بکوشد و با ارایه نظرات کارشناسانه و تخصصی خود در مورد این طرح، زمینه تحقق هدف و اجرای کم‌نقص آن در عمل را فراهم کنند.
منبع: روزنامه اعتماد