دانشگاهیان در قالب پایان‌نامه‌های خود به تحلیل داده‌های وبسایت شفاف بپردازند

رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران با اشاره به اینکه دانشگاهیان هنوز به تحلیل داده‌های وبسایت شفاف حساس نشده‌اند، تاکید کرد: باید این قشر از جامعه را ترغیب کنیم تا در قالب پایان‌نامه‌های خود به تحلیل این داده‌ها بپردازند؛ چراکه این اقدام به حوزه سیاستگذاری و اجرا کمک شایان توجهی خواهد کرد.
بهاره آروین در آیین اختتامیه مسابقه «تهران به روایت شفاف» با اشاره به اینکه کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران پس از دو سال و نیم تلاش، به اتخاذ تدابیری برای تثبیت اقدامات خود در حوزه شفافیت‌بخشی اندیشید، اظهار داشت: یکی از پیشنهادها در جهت تثبیت و پایدارسازی شفافیت این بود که در این زمینه رویدادی سالانه داشته باشیم و شهرهای کوچک و بزرگ را به شرکت در این رویداد دعوت کنیم.
وی با بیان اینکه در این مدت برخی شهرداری‌های کوچک بعضا در یک حوزه مشخص از شفافیت اقدامات بزرگی انجام دادند که شاید شهرداری تهران هنوز به آن نپرداخته باشد، گفت: در طول این سه سال وبسایت شفاف برای بسیاری از نهادهای حاکمیتی الگو قرار گرفته و باعث راه‌اندازی سامانه‌های شفافیت در آنها شد.
آروین افزود: این روند باید یک پایش مداوم سالانه را در برگیرد تا از یک سو سازمان‌ها و نهادهای پیشرو که داده‌های سیستماتیک‌تر و مهم‌تری را منتشر می‌کنند، مورد تشویق قرار گیرند و اقداماتشان اطلاع‌رسانی شود و از سوی دیگر برخی حوزه‌های فسادزای کشور که اقدامات شفافیت‌بخش به دلایل مختلف در آنها آغاز نشده از سوی مردم و رسانه‌ها مورد سوال قرار گیرند. یکی از این حوزه‌ها در کشور، حوزه املاک بوده که در شهرداری تهران هم تاکنون در مقابل اقدامات شفافیت‌بخش مقاومت نشان داده است. این حوزه اساسا در کشور حوزه پرفسادی است.
وی تاکید کرد: حوزه بهداشت و سلامت نیز مثال دیگری در همین زمینه است و همانطور که مشاهده می‌شود، در شرایط کرونایی هم فرایندهای غیرشفاف آن باعث هدررفت بودجه کشور می‌شود.
رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند ادامه داد: قرار بود مسابقه تهران به روایت شفاف، بخش جانبی رویداد سالانه‌ای باشد که پیش‌تر به آن اشاره کردم. ما این مسابقه را با هدف تعامل و نزدیک‌سازی حوزه متخصصان و حوزه سیاستگذاری و اجرا برگزار کردیم.
آروین ایجاد شفافیت را دارای سه هدف اصلی برشمرد و بیان کرد: اولین هدف فعال‌سازی نظارت همگانی و کاهش فساد است؛ البته منظور مچ‌گیری از مفسدین نیست؛ بلکه شفافیت ناظر به حوزه پیشگیری از فساد است.
به گفته او، دومین هدف از ایجاد شفافیت، افزایش اعتماد عمومی است. ممکن است خیلی از مردم حتی به وبسایت شفاف مراجعه هم نکرده باشند اما همین که می‌شنوند شهرداری تهران اطلاعات مربوط به کارکنان و مدیران، پژوهش‌ها، سفرهای خارجی، پروانه‌های صادره و نظایر آن را منتشر کرده اعتماد بیشتری به این نهاد می‌کنند و امیدوار می‌شوند تا در میان‌مدت دیگر از پستویی که هرچند وقت یک بار سندهای افشاگرانه از آن درمی‌آید، خبری نباشد.
عضو شورای شهر تهران تاکید کرد: یکی دیگر از اهداف شفافیت که از اهداف اصلی من برای عضویت در شورا هم به حساب می‌آمد، فعال‌سازی حوزه‌های تخصصی و آکادمیک برای کمک به حوزه سیاستگذاری بود. من پیش از عضویت در شورا همیشه در دانشگاه شاهد بودم که در پایان‌نامه‌ها نمی‌توان به مسائل اساسی پرداخت؛ چراکه داده‌های مورد نیاز آنها در دسترس نبود. بنابراین برآن شدم تا درجهت نزدیک کردن حوزه آکادمی و تخصصی به حوزه سیاستگذاری و اجرا تلاش کنم.

عدم توجه دانشگاهیان به تحلیل داده‌های شفاف، یکی از نقاط ضعف شفافیت در شهرداری
وی با اشاره به اهمیت شکل‌گیری شبکه‌ای از ذی‌نفعان برای تحلیل و استفاده از داده‌های منتشرشده در سامانه شفافیت گفت: شرکت در مسابقه یک انگیزه ثانویه به حساب می‌آید و تا زمانی که کسی دغدغه اولیه را برای تحلیل این داده‌ها نداشته باشد، به دلیل پیچیدگی‌های زیاد این کار، به دنبال تحلیل داده‌های شفاف نخواهد رفت.
آروین با قدردانی از پیشنهاداتی که برگزیدگان مسابقه «تهران به روایت شفاف» در آیین اختتامیه طرح کردند، عنوان کرد: ما این پیشنهادات را در دستور کار قرار خواهیم داد؛ چه در ادامه مسابقات سالانه، چه در تشکیل نهاد شفافیت و چه در مسابقات خاصی که می‌شود در حوزه‌های مشخص برگزار کرد. ضمن اینکه از دوستان دعوت می‌کنیم تا درخصوص کم و کسری‌های وبسایت شفاف به ما کمک کنند؛ چراکه ممکن است متخصصان از جنبه دیگری به این داده‌ها نگاه کنند و نقاط ضعف آنها را بهتر ببینند.
او ادامه داد: در همین چند ماه پس از برگزاری مسابقه داده‌های مهمی منتشر شد که در مسابقات بعدی تحلیل آنها را مدنظر قرار خواهیم داد. به عنوان مثال گزارش‌های تفریغ بودجه از سال ۸۷ تا ۹۶ منتشر شدند که داده‌های مالی شهرداری را در افقی ۱۰ ساله نشان می‌دهند. همچنین صورت‌های مالی تمامی سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه از سال ۹۰ تا ۹۷ هم در همین بازه زمانی پس از برگزاری مسابقه منتشر شد.
به گفته آروین، سازمان اجرایی انگیزه‌ای برای تحلیل داده‌های شفاف ندارد اما تحلیل این داده‌ها به حوزه سیاستگذاری کمک شایان توجهی می‌کند. از سوی دیگر این داده‌ها برای بسیاری از گروه‌ها نیز حائز اهمیت هستند. مثلا یکی از متخصصان حوزه شهرسازی به اهمیت انتشار سوابق طرح تفصیلی اشاره داشت و می‌گفت تحلیل اینکه آنچه در تهران اجرایی شده چقدر با طرح تفصیلی مصوب فاصله دارد، برای این حوزه بسیار ارزشمند خواهد بود. این داده نیز در ماه‌های اخیر منتشر شده است.
وی با اشاره به مشکلات وبسایت شفاف گفت: به عنوان مثال هنوز دانشگاهیان و دانشجویان ما به این داده‌ها حساس نشده‌اند و ما باید آنها را تشویق کنیم تا در قالب پایان‌نامه‌های خود روی تحلیل آنها کار کنند.
آروین افزود: مشکل بزرگ دیگر این است که سایت شفاف هنوز تعاملی نیست و کسانی که به آن مراجعه می‌کنند، راهی برای انتقال اشکالات و پیشنهادات خود نمی‌یابند.
گفتنی است، بهمن اجدری، مجید پورکاشانی و پوریا ترنج‌سیمین به عنوان برگزیدگان اصلی مسابقه «تهران به روایت شفاف» معرفی شدند که آثار آنها به ترتیب در زمینه مجموعه قراردادهای کلان هزینه‌ای شهرداری، پژوهش‌های انجام‌شده توسط سازمان‌های وابسته به شهرداری و روابط خویشاوندی در استخدام کارکنان شهرداری تهران بود.