وزارت نفت و وزارت نیرو فیش گاز و برق صنایع و ساختمان‌های دولتی را شفاف کنند

نطق پیش از دستور بهاره آروین در صحن علنی شورای شهر تهران:

آلودگی هوا می‌کشد، آلودگی هوا تنها معضل این شهر است که مستقیم و بی‌واسطه سلامت و جان شهروندان را هدف می‌گیرد و هر نوع راه‌حل فردی هم در برابر آن بی‌ثمر است، مساله‌ای که جز از طریق سیاست‌گذاری جامع‌نگر و پیگیرانه قابل حل نخواهد بود.

این جملات را هفتم آبان ماه ۹۶ در صحن علنی شورا گفته‌ام، در همان ماه‌های ابتدایی آغاز به کار شورای پنجم، امروز بیست و سوم دی ماه ۹۹ است، آخرین ماه‌های کار شورای پنجم، بیش از سه سال گذشته است و هوای شهر آن‌چنان مستمر و شدید آلوده است که نفس اغلب شهروندان را به شماره انداخته است، در تمام سه سال گذشته، ترافیک و آلودگی هوا، نه فقط اولویت‌دارترین مساله از دیدگاه شهروندان تهرانی، بلکه اولویت‌دارترین موضوع برای تمام تلاش‌ها و پیگیری‌های ما اعضای پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران بوده است، از پیگیری‌های مستمر و بی‌وقفه برای وصول اعتبارات مترو و تجهیز و گسترش ناوگان حمل‌ونقل عمومی اعم از واگن‌های مترو و اتوبوس تا سیاست‌گذاری‌های معطوف به کاهش ترافیک و آلودگی هوا از طریق هزینه‌زا کردن استفاده غیرضروری از خودروی شخصی، اما امروز آلودگی هوا از هر زمان دیگری شدیدتر است درحالی‌که به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا، شهر نیمه تعطیل است، مدارس و دانشگاه‌ها به شکل مجازی فعالند، همایش‌ها و جلسات و رویدادها یا لغو شده‌اند یا به صورت مجازی برگزار می‌شوند، اولویت کار در بخش دولتی و خصوصی با دورکاری است و خلاصه عبور و مرور در شهر به حداقل رسیده است اما آلودگی هوا از هر زمان دیگری شدیدتر است. چرا و چگونه چنین شده است؟

شهر نیمه تعطیل است و هوا از هر زمان دیگری آلوده‌تر است، دی‌اکسید گوگرد پس از سال‌ها به شهر بازگشته است با شدتی عجیب و باورناپذیر، چرا و چگونه چنین شده است؟ هیچ‌کس پاسخگو نیست، هیچ پاسخ صریح و شفافی داده نمی‌شود، جسته و گریخته شنیده می‌شود در نیروگاه‌ها و صنایع اطراف شهرها مازوت می‌سوزانند یا گازوییل غیراستاندارد و با درجه گوگرد بالا، تکذیب می‌شود، تایید می‌شود، نفس شهروندان روز به روز تنگ‌تر می‌شود و واقعیت در هاله‌ای تیره و کدر از تایید و تکذیب‌های مدام پنهان می‌شود.

نفس شهروندان به شماره افتاده است و هیچ‌کس پاسخگوی علت اصلی و واقعی این حجم از آلودگی هوای شهرها نیست، برای سالیان متمادی، تردد شهروندان با خودروی شخصی در سطح شهر، عامل اصلی آلودگی هوای پایتخت شناخته می‌شد و بار اصلی کاهش آلودگی هوا بر دوش آن‌ها گذاشته می‌شد، حالا شهر نیمه تعطیل است و مقایسه ترافیک خیابان‌ها با سال‌های گذشته نشان می‌دهد که حجم خودروهای شخصی در معابر اگر کمتر نشده باشد، بیشتر هم نشده است، هوا اما بسیار آلوده‌تر است، عجیب آن‌که باز هم مقصر مردم دانسته می‌شوند که با مصرف بالای برق و گاز، نیروگاه‌ها را ناگزیر از مازوت‌سوزی کرده‌اند! در تاریکی و تیرگی حاصل از عدم شفافیت، جای قاضی و متهم عوض می‌شود. مردم که باید قضاوت‌گر عملکرد حاکمان و دولتمردان در مدیریت شرایط باشند می‌شوند متهم ردیف اول، گاز و برق کمتر مصرف کنید تا مازوت سوزانده نشود! درحالیکه هیچ‌کس نمی‌گوید مصرف کنندگان اصلی و بزرگ گاز و برق در کشور صنایع هستند و فیش برق و گاز ساختمان‌های عریض و طویل دولتی چندین برابر فیش‌های خانگی شهروندان است. در تاریکی و تیرگی حاصل از عدم شفافیت، دولت از زیر بار مسئولیت‌های مسلم‌اش شانه خالی می‌کند و باز هم همه بار حل مسایل به دوش مردم گذاشته می‌شود.

ما نمایندگان مردم نیز مانند موکلین‌مان خشمگینیم و مستاصل، هیچ‌کس پاسخ درستی نمی‌دهد، یکی از مسئولین چیزی می‌گوید و دیگری تکذیب می‌کند، در این آلودگی تاریک که چشم چشم را نمی‌بیند شفافیت کم‌هزینه‌ترین و ممکن‌ترین راهی است که اندکی از این حجم از تیرگی و آلودگی فشرده کم می‌کند.

به نمایندگی از شهروندان تهرانی از وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو می‌خواهم فیش گاز و برق تمام مشترکین پرمصرف در بخش دولتی و صنایع را شفاف کنند تا معلوم شود بخش عمده مصرف انرژی در کشور کجاست، تا شفاف شود که چقدر برق و گاز در انبوه پرشمار ساختمان‌های دولتی چند ده طبقه هدر می‌رود چون لابد برای دولت و زیرمجموعه‌اش، پول این حجم از مصرف گاز و برق از این جیب به آن جیب محسوب می‌شود و زور دولت و نصایحش برای صرفه‌جویی فقط برای شهروندان و مشترکین خانگی است. میزان مصرف برق و گاز صنایع را شفاف کنید تا معلوم شود مدیریت مصرف برق و گاز را باید بر دوش مشترکین خانگی انداخت یا به بهانه کرونا هم که شده صنایع پرمصرف و آلاینده‌ای را تعطیل کرد که با مصرف برق و گاز تقریبا رایگان هیچ دغدغه‌ای برای کاهش مصرف ندارند. سوال به جایی است اگر پرسیده شود چطور دولت می‌تواند به دلیل کرونا، کسب‌وکارهای خرد انبوه اصناف و مردم را دو هفته تمام با تعطیلی کامل مواجه کند، آن‌وقت با این حجم از آلودگی که مستقیما شهروندان را به کام مرگ می‌کشاند، دستور تعطیلی صنایع پرمصرف و آلاینده را نمی‌دهد؟ خاموشی و قطع برق فقط باید شامل حال مردم و مشترکین خانگی شود؟ دولت هیچ مسئولیتی در برابر مدیریت مصرف انرژی در بخش دولتی و صنایع ندارد؟ کرونا که تمام مدارس و دانشگاه‌های شهر را به تعطیلی کشانده است نمی‌تواند صنایع غیرضرور و آلاینده را به صورت موقت هم که شده تعطیل کند که دست‌کم شهروندانی که هنوز گرفتار کرونا نشده‌اند، اندکی بتوانند نفس بکشند؟

در این شرایطی که دیگر خودروها منبع اصلی آلایندگی هوا نیستند، طبعا سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات شورای شهر و شهرداری نیز کمک چندانی به حل مساله نمی‌کند اما باز هم شفافیت تنها ریسمان نازک باقیمانده میان ما و مردم است، شهرداری تهران می‌تواند تمام اطلاعاتش در باب منابع آلاینده هوای شهر را به صورت شفاف و سیستماتیک در اختیار شهروندان قرار دهد، از تعداد خودروهای تردد کننده در معابر تا خودروهای دیزلی که تردد پرشمارشان در شب غلظت آلاینده‌ها را در ساعات اولیه صبح افزایش می‌دهد، تا نتایج آزمایش‌های مستمر کیفیت سوخت عرضه شده در جایگاه‌ها، تا میزان آلاینده‌های مختلف در نقاط مختلف شهر از جمله میزان آلاینده‌ها در اطراف نیروگاه‌ها و صنایع، هر آن‌چه را شهرداری تهران با پول شهروندان همین شهر در جهت سنجش میزان آلایندگی منابع مختلف آلاینده در شهر انجام می‌دهد به روز و سیستماتیک منتشر کند تا اگر نفس‌های‌مان در این آلودگی خفه‌کننده به شماره افتاده است، دست‌کم چشم‌های‌مان بتواند ببیند و زبان‌های‌مان مستند و هدفمند راه‌حل را از دستگاه‌های مسئول مطالبه کند نه این‌که در تاریکی و تیرگی عدم شفافیت، هرکس توپ مساله را به سمت دیگری شوت کند و شهروندان در خشم و استیصال ناشی از بی‌پاسخ ماندن پرسش‌های‌شان رها شوند.