اصلی‌ترین هدفگذاری‌های شهرداری شیشه‌ای در سال پایانی: شفافیت‌بخشی به حوزه املاک و تمام‌الکترونیک کردن فرایندها
یادداشت بهاره آروین در ویژه‌نامه شهر و شورا – شرق:
اینکه ما از آغاز تحقق شهرداری شیشه‌ای را هدف قرار دادیم چند دلیل مهم داشت.
اولین و مهم‌ترین دلیل این انتخاب جلب اعتماد شهروندان بود. حقیقت این است که مدیریت شهری بدون جلب مشارکت شهروندان در انجام وظایف خود موثر نخواهد بود و پیش‌زمینه این مشارکت، اعتماد است. اما مادامیکه شهروندان به شهرداری بی‌اعتماد باشند مشارکت آنان در حل مسائل شهری از قبیل ترافیک، آلودگی هوا و مدیریت پسماند بسیار بعید خواهد بود. یکی از راه‌حل‌های افزایش اعتماد شهروندان ایجاد شفافیت در پیکره مدیریت شهری است و به همین دلیل هم هست که شفافیت یکی از شاخص‌های اصلی حکمروایی خوب محسوب می‌شود.
عامل دیگری که تحقق شهرداری شیشه‌ای را ضروری می‌نماید، لزوم اشتراک‌گذاری داده‌های شهری با مردم و متخصصان است. مباحث شهری از جمله مسائل پیچیده و چندوجهی است که جز با استفاده از دانش روز و هم‌فکری متخصصان قابل حل نیست. این در حالی است که نهادهای سیاستگذاری و اجرا کمتر به استفاده از دانش آکادمیک اقبال نشان می‌دهند؛ به نظر می‌رسد میان نهادهای سیاست‌گذار و سازمان‌های اجرایی و نهادهای آکادمیک شکافی وجود دارد که یکی از دلایل آن، عدم دسترسی نهادهای آکادمیک به داده‌های معتبر درخصوص وضعیت موجود است. بنابراین یک وجه دیگر از شهرداری شیشه‌ای دسترس‌پذیر کردن این داده‌هاست.
نکته بعدی و مهم‌ترین ضرورت شهرداری شیشه‌ای نیز کاهش فساد و فعال کردن نظارت همگانی است. نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهد که احساس فساد نسبت به شهرداری در جامعه بالاست و مدت‌هاست اصطلاح شهرداریچی به عنوان فردی جا افتاده است که در قبال ساده‌ترین وظایف خود طلب رشوه می‌کند. از این رو شفافیت یکی از ضرورت‌های مهم برای سازمان‌هایی مثل شهرداری تهران شمرده می‌شود؛ چراکه بر مبنای تجربیات جاافتاده جهانی، راه‌حل اصلی کاهش فساد نه در افزایش نظارت متمرکز بلکه در فعال کردن نظارت همگانی است.
ما پروژه شهرداری شیشه‌ای را با چهار محور آغاز کردیم اما وقتی در عمل جلو رفتیم متوجه شدیم هرچه محورها را افزایش دهیم بازهم حوزه‌های مهمی غیرشفاف خواهند بود.
در سه سالی که گذشت، نه تنها محورهای اولیه شهرداری شیشه‌ای از جمله انتشار قراردادهای بالای یک میلیارد تومان، انتشار پروانه‌های ساختمانی صادره در حوزه شهرسازی، انتشار آرای اعضای شورای شهر و انتشار جزئیات عملکرد و تفریغ بودجه شهرداری تهران محقق شد؛ بلکه چندین برابر این اطلاعات در دسترس عموم قرار گرفت؛ از جمله صورت‌های مالی، اساسنامه و آیین‌نامه مالی و معاملاتی واحدهای تابعه، اطلاعات کارکنان و مدیران شورا و شهرداری، اطلاعات سفرهای خارجی، نسخه کامل پژوهش‌های شهرداری تهران، داده‌های تماس‌های ۱۳۷ و ۱۸۸۸ و اطلاعات روزبازارها و کیوسک‌ها.
بنابراین می‌توان گفت پروژه شهرداری شیشه‌ای در تحقق اهداف اولیه خود تا حد زیادی موفق بوده است اما همچنان دو وجه از تحقق کامل این پروژه باقی مانده که نیازمند تلاش بیشتر است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های شهرداری تهران که در برابر شفافیت‌بخشی مقاومت بسیاری از خود نشان داده حوزه املاک و معاملات ملکی است. ما در سال پایانی از یک سو شفافیت‌بخشی به املاک شهرداری تهران را در دستورکار داریم که مثلا بخشی از این املاک در دوره گذشته با تخفیف‌های قابل توجه به تعاونی‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار شده‌اند (املاک نجومی) یا بعضا در انحراف جدی از بند شش ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها و به بهانه امور خیریه و امور اجتماعی و فرهنگی واگذار شده‌اند اما در عمل استفاده‌های دیگری از آن‌ها شده است و از سوی دیگر شفاف‌سازی جزئیات معاملات ملکی و تهاتر املاک را در دستور داریم که به دلیل کمبود نقدینگی یکی از اصلی‌ترین اَشکال تسویه بدهی در شهرداری تهران بوده و بستری فسادزا ایجاد کرده است.
اما در سال چهارم بخشی دیگر از تلاش‌ها باید به پایدار کردن شهرداری شیشه‌ای معطوف شود؛ به گونه‌ای که با پایان یافتن این دوره از مدیریت شهری ایده شهرداری شیشه‌ای به تاریخ نپیوندد. ما چاره این مساله را در تمام‌الکترونیک کردن فرایندها در شهرداری تهران می‌بینیم؛ چراکه با این کار وبسایت شفاف پس از پایان دوره پنجم نیز می‌تواند به صورت برخط و بدون دخالت اشخاص به‌روزرسانی خواهد شد. بنابراین بخشی از تلاش‌های ما در سال آخر متوجه تمام‌الکترونیک کردن دو گلوگاه مهم فساد در شهرداری تهران یعنی فرایند معاملات و فرایند صدور مجوزهای شهرسازی خواهد بود.
پس از آن هم شکل‌دهی به شبکه ذی‌نفعان اعم از شهروندان دغدغه‌مند، سمن‌های فعال و انجمن‌های تخصصی مطالبه‌گر شفافیت می‌تواند ضامن تداوم شهرداری شیشه‌ای باشد.
این یادداشت در تاریخ دوم اسفند ۱۳۹۹ تحت عنوان «اصلی‌ترین هدفگذاری‌های شهرداری شیشه‌ای در سال پایانی چیست؟» در ویژه‌نامه شهر و شورا منتشر شده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
دوست دارید به بحث ملحق شوید؟Feel free to contribute!